Hoewel er geen officiële lockdown in Nederland is afgekondigd, lijkt mijn dochter er wel een voor zichzelf te hebben gecreëerd. Ze weet wat corona is en waarom je afstand moet houden. Ze snapt ook dat ze voorlopig niet naar school kan. Tussen iets begrijpen en er daadwerkelijk mee om kunnen gaan, zit echter een wereld van verschil.

Na de eerste twee weken lesgeven vanuit huis, zowel aan mijn leerlingen als aan mijn dochters, is mijn wereld klein, maar overzichtelijk. De beperkingen zijn vervelend, maar ze geven wel veel duidelijkheid: ik weet precies wat ik nog mag en wat er voorlopig niet meer in zit.

Voor mijn oudste dochter, die zeven is, pakt de situatie anders uit. Toen wij enkele weken geleden al voorzichtig aangaven dat de school misschien zou sluiten, reageerde ze verschrikt: ‘Maar dat wil ik niet! Ik wil werken!’

School en werken zijn synoniemen voor haar. Ze is nieuwsgierig en wil graag dingen leren. Een typisch voorbeeld gaf ze zelf op de dag dat Sinterklaas aankwam op school. ‘Het was best leuk hoor,’ vertelde ze daarover. ‘Maar ook jammer, want we hebben helemaal niet gewerkt.’

Onze hoop was dan ook dat ze, nu het werk van school naar huis werd verplaatst, in hetzelfde ritme verder zou gaan. Dat lukte. Ze hield zich keurig aan de planningen die we voor haar maakten. Twee dagen slechts, daarna klapte ze dicht en konden we haar niet meer bereiken wanneer we het gesprek ook maar een béétje in de richting van school probeerden te sturen.

Als docent heb ik heel wat ervaring met het motiveren van leerlingen, maar het grote verschil is dat het voor de klas altijd om de kinderen van iemand anders gaat. Nu het mijn eigen dochter betreft kan ík wel de rol van juf op me nemen, zíj blijft mij als ‘mama’ zien en houdt vast aan haar mantra: ‘Werken doe je op school, thuis mag je spelen.’

Wat we ook zeggen of doen, ze blijft nukkig en boos. Ze krijgt weer woedeaanvallen, praat met een kinderstemmetje in de derde persoon over zichzelf en zoekt voortdurend ruzie met haar zusje. Zij zit in groep 1, mag wél spelen en dat is níet eerlijk.

Toch lijkt het erop dat ik een opening heb gevonden. We hebben vandaag samen een poster over haar gemaakt, een woordveld. Ze heeft de school getekend, met een rood kruis erdoor en de woorden ‘door corona’ eronder. Ze heeft genoteerd dat ze autisme heeft, wat ‘soms leuk’ en ‘soms vervelend’ is. Er staat op dat ze van planningen houdt, omdat ze dan weet wat er gebeurt en dat ‘mama of papa pas wat leuks met me doet als ik een ding voor school heb gedaan’.

Ze is apetrots op haar poster en zou hem het liefst aan iedereen laten zien. Jammer genoeg kan dat niet, ‘door die stomme corona’, maar hij heeft háár energie gegeven en óns een ingang voor een gesprek. Morgen zullen we zien of we haar er ook weer mee aan het werk kunnen krijgen. Tijd om haar innerlijke lockdown op te heffen.

Deze column schreef ik voor de Autismeweek-special van de NVA, de Nederlandse Vereniging voor Autisme (pagina 6).