Grinnikend stond ik in de supermarkt. Nu de jeugd als ‘rookvrije generatie’ moet opgroeien en binnenkort niet eens meer mag weten wat een pakje peuken ís, kun je natuurlijk niet langer chocoladesigaretten verkopen. Maar om ze nu te vervangen door chocoladekrijtjes… Alsof kinderen nog wel weten dat er je vroeger met krijt op het schoolbord schreef!

Nu ik het er toch over heb, moet ik toegeven dat die groene borden wel goed bevielen. Toen ik twaalf jaar geleden begon in het onderwijs, had ik er nog zo één in mijn lokaal, compleet met krijtjes, wisser en spons. Heerlijk was dat! Geen white- of smartboard kan op tegen die fijne ouderwetse exemplaren.

Het gevoel van het schrijven met krijt op een bord laat zich bijna niet in woorden vangen. Vooral een nieuw krijtje, vers uit het doosje, dat je voor de eerste letter tegen het bord zet, heeft iets magisch. Met de een ferme beweging haal je het scherpe randje er vanaf, daarna zet je wat meer druk en glijdt het soepel over het bord. Het krijt zelf is zacht en vormt mooie afgeronde lijnen, maar het is ook hard genoeg om op een onverwacht moment te breken. De balans vinden in dat spanningsveld is prachtig.

Leerlingen en bordkrijt gingen ook goed samen. Wie niet oplette, gooide je een krijtje of zelfs een spons naar het hoofd. Reken maar dat de betrokkene gauw weer bij de les was! Wat te denken van al die leerlingen die voor straf of als beloning -het werkte allebei- het bord schoonmaakten aan het eind van de dag? En dan had je nog de pubers die tijdens het nablijven je hele schoolbord volkalkten met krijt; ik hield én houd ervan.

Veel collega’s waren echter blij toen we whiteboards kregen, zij klaagden alleen maar over het piepende geluid dat krijtjes bij verkeerd gebruik maken en over de hoeveelheid stof die ze veroorzaken. Ik vond het jammer. Een stift glijdt veel minder fijn over het bord en de letters en lijnen worden lang zo mooi niet als bij krijt.

Over het smartboard kan ik het maar beter helemaal niet hebben. De mogelijkheden om lesboeken, filmpjes en presentaties te tonen zijn schier eindeloos, maar schrijven op zo’n digibord is een waar drama. De lijnen verschijnen nooit op de plek waar je schrijft, maar altijd een stukje ernaast en ook altijd met vertraging. Meer of minder druk uitoefenen maakt geen verschil; de letterkleur en -dikte moet je vooraf digitaal instellen. Van gevoel is bij een smartboard geen sprake, er is geen vreugde te halen uit zo’n zielloos bord.

Al vanaf de kleuterklas leren kinderen werken met een digibord, wat weten zij nu van krijtjes? Ik vond ze dan ook belachelijk, die chocoladedingen in de supermarkt. Tot mijn jongste dochter van Sinterklaas een houten iPad kreeg, mét krijtje, dat ze bij de eerste streep al brak. Terwijl haar zus leert lezen met een programma op mijn MacBook, tekent de jongste stralend steeds weer nieuwe poppetjes van krijt. Sigaretten kunnen we vergeten, krijtjes zijn gelukkig opgeslagen in ons collectief geheugen.