Het begon al verkeerd: de site van de NS lag eruit. Daardoor konden we de treinkaartjes niet kopen waarop ik mijn zinnen had gezet. Misschien hadden we toen al moeten besluiten thuis te blijven, maar we gingen toch. Met de auto. We zouden bij de Johan Cruijff-Arena parkeren en met de metro door naar het centrum.

Het eerste deel van de route zat ik nog achter het stuur, maar halverwege Amsterdam zette ik de auto aan de kant. ‘Rijd jij maar verder,’ zei ik tegen mijn man. ‘Ik heb mijn hoofd er niet bij.’ Onderweg maakte ik nog grappen. ‘Heb je je museumkaart wel bij je?’ vroeg ik. ‘En heb je gecontroleerd of hij niet verlopen is?’ Wat heb ik hem uitgelachen, toen mijn man de vorige keer met een ongeldige kaart bij het museum stond. Konden we nóg niks!

Nu ben ik een stuk minder zelfverzekerd. De metro is nog overzichtelijk. Op de schema’s kan ik goed zien waar we zijn en waar we naar toe gaan. Door de stad lopen is al vervelender. In mijn ogen lijken alle grachten en gebouwen op elkaar. Van alle kanten komen fietsers, voetgangers en automobilisten en ze maken veel te veel geluid.

Terwijl we steeds dichter bij onze bestemming komen, wijst mijn man enthousiast naar Paradiso en De Melkweg. Ik zou graag met hem meedoen en herinneringen ophalen aan de toffe concerten die we daar gezien hebben, maar ik heb al mijn aandacht nodig om me te concentreren op het lopen. In mijn hoofd is vandaag geen ruimte voor afleiding.

Thuis had ik nog gekeken op de website van het Rijksmuseum, waarop een speciaal voorbereidingsdocument voor mensen met autisme bleek te staan. Ik had gelachen om de tekst over mogelijke tassencontrole: ‘Het kan zijn dat er op de dag dat jij komt een andere beveiliger staat.’ Je kon ook té ver gaan, dacht ik. Achteraf wilde ik dat ik verder gelezen had, want hoe dichter we bij het museum komen, hoe meer de spanning in mijn lijf toeneemt.

We lopen het tunneltje onder het Rijks in. Voor de vier ingangen staan tientallen mensen te praten in evenveel verschillende talen. Ook op het fietspad is het druk. Een grote groep jongeren loopt ons tegemoet, ze klappen in een steeds sneller ritme in hun handen. Iemand rookt een sigaret. Het stinkt. Overal zijn mensen, kleuren, geuren en geluiden, terwijl ik juist rust nodig heb. Wat doen we hier?

Langs een beveiliger, inderdaad een andere dan op de foto, lopen we het museum binnen, de trap af, de hal in. De ruimte is hoog, dat geeft een beetje lucht, maar ik zie vooral de drukte beneden. Medewerkers, toeristen, kunstliefhebbers en schoolklassen lopen allemaal door elkaar heen. Voor de kaartcontrole staan lange rijen mensen.

Wij gaan eerst naar de garderobe, waar ook al zo veel bezoekers staan. Mijn man neemt mijn jas en tas over, zodat ik zelf niet hoef te praten. Wanneer we lang moeten wachten op onze nummertjes, probeert hij nog wat grapjes te maken, maar hij heeft donders goed door hoe laat het is. ‘Het gaat niet zo lekker, hè?’ vraagt hij, waarop de tranen prompt over mijn wangen rollen.

Ik druk mijn gezicht tegen zijn schouder en huil. Of mensen me horen of zien, kan me niks schelen. We staan in een museum, maar het voelt meer als een stationshal. Een vreemd station, dat ik niet ken en waar een vreemde sfeer hangt, want niemand lijkt er haast te hebben. Toch is de drukte er niet minder om.

Als ik me bij de toiletten heb opgefrist, stelt mijn man voor eerst maar koffie te drinken. Zelfs om het restaurant in te kunnen, moeten we in de rij staan. Wanneer we dan eindelijk, eindelijk tentoonstelling willen bezoeken en onze museumkaarten tonen, kleurt de scanner rood. ‘Sorry mevrouw,’ zegt de controleur tegen me. ‘Uw museumkaart is verlopen…’