Ik heb eens enthousiast geschreven hoe trots ik was op mijn leerlingen, omdat ze zulke prachtige boekdozen hadden gemaakt. De dozen waren een verwerkingsopdracht bij het boek dat ze vooraf moesten lezen en er zaten echt pareltjes tussen. Pas nu ik mijn oudste dochter hoor zuchten en steunen bij het maken van een exploding box, de boekopdracht die zíj van school heeft gekregen, besef ik wat ik sommige van mijn leerlingen heb aangedaan.

Mijn meisje is gek op lezen en op knutselen. Ze verslindt boeken en knipt en plakt van alles aan elkaar. Toen ze thuiskwam met de opdracht een exploding box te maken, een soort dubbelwandige kartonnen kubus, reageerde ik enthousiast. Haar gezicht stond echter op onweer. ‘Ik wil veel liever een gewone boekbespreking houden,’ barstte ze los. ‘Of iets knutselen wat ik zélf leuk vind, maar niet zo’n stomme box.’ Het laatste woord sprak ze vol walging uit

Zij koos een boek en ik hielp haar op weg door afbeeldingen te printen van het omslag, de auteur, de illustrator en de hoofdpersonen. Nu moet zíj aan de slag met het schrijven van de teksten en het in elkaar zetten van het doosje. Met engelengeduld zit ik naast haar aan tafel. Samen nemen we stap voor stap de eisen door, die zij vervolgens uitwerkt.

De docent in mij kan het niet laten haar te corrigeren wanneer ze in één zin twee spelfouten maakt en ook nog eens superslordig schrijft. ‘Maar ik wil helemaal niet netjes werken,’ werpt ze tegen. ‘Ik wil er vooral snel van af zijn!’ Ik houd mijn zucht in en motiveer mijn meisje dit stuk toch opnieuw te doen, wat zij – wél zuchtend – doet.

Dit is het moment waarop de boekdozen me weer te binnen schieten. Meerdere jaren hebben we de eersteklassers bij ons op school zo’n doos laten maken bij een gelezen boek. Vanuit het docentenperspectief een leuke en creatieve opdracht: de leerlingen hoefden niet veel te schrijven, maar mochten spullen verzamelen die bij het boek pasten. Die stopten ze in een mooi versierde doos, samen met kaartjes waarop stond waarom juist deze voorwerpen volgens hen bij het verhaal hoorden.

Sommige leerlingen gingen helemaal los op de opdracht, van hen kwamen dan ook de pareltjes waar ik zo trots op was. Pas nu ik zie wat voor opgave de exploding box al voor mijn dochter is, heb ik door hoe moeilijk de opdracht voor sommige andere leerlingen moet zijn geweest. Het lezen van een boek, het beplakken van een schoenendoos en het verzamelen van spullen zal voor hen een enorme uitdaging hebben gevormd. En dan had vast niet iedereen een ouder die er met geveinsd geduld naast kwam zitten…

Wat wijsheid is, zou ik graag willen weten. Of de verwerking nu bestaat uit boekdoos, een exploding box of een ‘ouderwetse’ bespreking, het gaat er natuurlijk om dat jongeren lezen. Dat ze hun woordenschat en hun wereldbeeld uitbreiden, zich leren inleven in andere personen en beter worden in taal. Zowel in het basis- als in het voortgezet onderwijs is de stap een boek te openen voor sommigen echter al enorm, ook al oefenen ze daar al vanaf de kleuterklas mee.

Terwijl ik me voor de zoveelste keer afvraag hoe we pubers in de boeken kunnen krijgen, toont mijn dochter me haar exploding box. Hij is bíjna af. Het kostte een paar uur zuchten, knippen en plakken, maar het resultaat mag er zijn. Vanavond, als de lijm gedroogd is, zetten we de puntjes op de i. Mijn meisje heeft er nu al geen zin meer in. Ze gaat liever spelen, knutselen of… lezen.